Speelhof Sint-Truiden
Restauratie en herbestemming van de site
Sint-Truiden
2021-2024
De historische site van het Speelhof was in slechte staat en bestond bovendien uit losstaande gebouwen zonder functie en samenhang. Dat vroeg om een grondige restauratie en een herbestemmingsonderzoek, waarin we de bestaande elementen versterkten en het Speelhof in Sint-Truiden een waardevolle invulling gaven.
Het Speelhof: waar verleden, natuur, ontspanning en educatie samenkomen
-
Hoe ver de geschiedenis van het Speelhof in Sint-Truiden teruggaat weten we niet precies, maar de huidige gebouwen zouden er al minstens sinds de 18de eeuw staan. Misschien zelfs al sinds het einde van de 17de eeuw, want op de historische kaarten van toen zien we gebouwen met dezelfde omvang.
Het Speelhof bleef tot 1796 een buitenverblijf (of ‘maison de plaisance’, vandaar de naam Speelhof) voor de abten van de Abdij van Sint-Truiden. Daarna nam de stad het in bescherming als monument. In de 19de eeuw verbouwden ze voor het eerst: het herenhuis werd verhoogd en aangepast. Een eeuw later voegde het bestuur de serre aan de zuidoostelijke gevel van het herenhuis toe en het kleine portaaltje aan de tuingevel. Ook het interieur op het gelijkvloers kreeg een nieuwe look en werd met drie traveeën uitgebreid naar de noordoostelijke vleugel.
In 1990 voert het stadsbestuur de laatste, duidelijk af te lezen verbouwingen uit. Die omvatten het interieur van de zuidwestelijke zijvleugel van het hoofdgebouw, de verbouwing van het vroegere hoevegebouw tot taverne en de omvorming van de schuur tot feestzaal. De voormalige abdij was immers goed gelegen als lokale trekpleister; net buiten de binnenstad, omgeven door groen en verbonden met de abdij die veel bezoekers aantrekt.
Hoewel de site van het Speelhof dus veel potentieel had, waren de gebouwen in erg slechte staat waardoor het merendeel leeg kwam te staan. Daarom besloot het stadsbestuur om een grondige restauratie uit te voeren en de site volledig te herbestemmen.
-
De uitdaging voor de toekomstvisie van het Speelhof lag in de balans tussen de historische waarde en de noden van vandaag. We gaven daarom de volledige site een nieuwe invulling die geschiedenis, natuur, ontspanning en educatie samenbrengt. We behielden en versterkten het karakter van de bestaande elementen, zoals de siertuin en het bos. En gaven elk gebouw een waardevolle en duurzame invulling. Niet los van elkaar, maar als één functioneel geheel met het herenhuis als middelpunt. Zelfs al bleef het Speelhof dus uit verschillende losstaande gebouwen en open ruimtes bestaan, toch zou de herbestemming ze in hun totaliteit samenbrengen.
Na een grondig herbestemmingsonderzoek stelden we deze inrichting van de site voor:
Het bijgebouw van het herenhuis als laagdrempelig horecapunt, waar mensen na een wandeling of een spel in het park samenkomen en ontspannen.
De voormalige tiendschuur zijn functie als feestzaal laten behouden, maar deze nog toegankelijker en inclusiever maken.
In de conciërgewoning een beperkte mogelijkheid tot overnachting voorzien. Ideaal voor mensen die gebruikmaken van de feestzaal en er willen blijven slapen.
Het gelijkvloers van de conciërgewoning ombouwen tot streekproductenwinkel die de invulling als lokale trekpleister versterkt. Dankzij de boomgaarden van het Speelhof kunnen hier lokale fruitproducten verkocht worden.
Van het herenhuis, dat zodanig vervallen was dat het niet meer gerestaureerd kon worden, een grote speel- en klimtuin maken. De historische constructie van het gebouw blijft behouden, maar de binnenkant wordt niet opnieuw opgebouwd. Dankzij een 3D-inventarisatie van het interieur kan dit wel later nog gereconstrueerd worden. Kiezen we voor het behoud van de binnen speel- en klimtuin? Dan ontstaat er een geïntegreerd speellandschap omdat kinderen zowel binnen als buiten in het park, het bos en de boomgaarden kunnen spelen.
Van de stallen en bergruimtes in het neerhof een nacht- en winterverblijf maken voor de dieren van het Speelhof.
In de stallingen aan de erekoer flexibele polyvalente ruimtes maken, breed toegankelijk en inzetbaar voor verschillende doeleinden.
Het stadsbestuur van Sint-Truiden voert deze restauratie en herbestemming van het Speelhof in fases uit, op basis van een Meerjaren Premie Overeenkomst die in oktober 2020 werd afgesloten.
