Hoeve Vermeulen Peer

Restauratie van de historische hoeve

De hoeve verkeerde al langer in slechte staat. De houten dakstructuur was in de westelijke en centrale zone volledig ingestort. In de westelijke topgevel waren geen balken aanwezig, waardoor de structuur nog amper aaneen hing. En houtaantasting had de nog intacte dakspanten in de oostelijke traveeën helemaal vervormd.  

Dit verval stond in de weg van het restauratieonderzoek: we konden de hoeve niet meer veilig betreden, waardoor we ook geen overzicht hadden van de oorspronkelijke structuur. Daarom startten we ons onderzoek met een gecontroleerde ontmanteling van de ingestorte hoeve, samen met een bouwhistoricus en stabiliteitsingenieur. Zo konden we de ontbrekende gegevens verzamelen en zoveel mogelijk aanwezige houten spant- en vloeronderdelen recupereren, om ze terug samen te stellen naar het oorspronkelijk ontwerp.

Aangevuld door archiefonderzoek en het werk van historicus Charlotte Fexer maakten we de nodige restauratieplannen op om de structuur van de hoeve in stand te houden. In een volgende fase analyseerden we hoe de gerestaureerde hoeve haar nieuwe invulling als kinderopvang zou bekleden. Met andere woorden: hoe het een plek kon worden die voldoet aan de hedendaagse comforteisen met respect voor het historische karakter van het gebouw.  

Nieuwbouw uitbreiding

In de gerestaureerde hoeve was de oppervlakte te beperkt voor alle activiteiten van de kinderopvang. Daarom werd gekozen om daar de studie- en crearuimtes onder te brengen, en een extra ruimte te bouwen voor sport en spel. Die uitbreiding voorzagen we ten zuiden van de bestaande hoeve, op de plaats waar oorspronkelijk een schuur stond.

De nieuwbouw werd een houten volume met anderhalve bouwlaag onder een zadeldak - enerzijds refererend aan de vormentaal van de schuur die daar stond, anderzijds aan de nok- en kroonlijsthoogte van de bestaande hoeve. De buitenschil van de nieuwbouwschuur kreeg een afwerking in houten
latwerk en een dakbekleding in geprofileerde staalplaat. Een eigentijdse interpretatie van de historische schuur.

Een glazen tussenvolume met plat dak verbindt de bestaande hoeve met de nieuwbouwschuur. Het doet dienst als inkom, sluit de achterliggende speelzone af en is voorzien van een luifel en een inkomsas om toegangscontrole vanaf de inkombalie mogelijk te maken. Door het tussenvolume te plaatsen waar vroeger een kleine poortopening was, konden we de grote poortopening vrijlaten voor een raam dat de donkere hoeve van veel natuurlijk licht voorziet. 

Naast de restauratie van de hoeve en het ontwerp van het bijgebouw, werd ons team ingeschakeld voor de omgevingsaanleg rondom de kinderopvang. De aandachtspunten: betere toegankelijkheid, een parkeerzonevoor fietsen, een afsluitbare speelzone en ruimte voor natuur. We integreerden deze elementen doordacht in het ontwerp en de bestaande context - op zo’n manier dat het lijkt alsof ze er altijd al waren.

De omgeving rond de kinderopvang is in de eerste plaats een overgangsruimte tussen de gebouwen van de kinderopvang, de achterliggende schoolgebouwen en de parking. Wij creëerden er polyvalente
plekken voor ontmoeting en activiteiten voor de kinderen. Met een mix van hedendaagse vormgeving en natuurlijke elementen krijgt de hele site een verwelkomende en herkenbare look.

Tussen de hoeve en de nieuwbouw voorzagen we een verharde buitenspeelruimte, die via een overdekte speelplaats overvloeit in de ‘speelschuur’. Rondom zorgen een grasland, bloemenweide en de bestaande beschermde boomgaard voor een ongedwongen natuurlandschap. Hier en daar integreerden we natuurlijke speelelementen en open ruimtes. Zo vermaken de kinderen zich midden in de boomgaard en komen ze al spelend in contact met educatieve aspecten zoals inheemse fauna en flora, biodiversiteit en waterbeheer.

Bij de inrichting van een speelruimte focussen we altijd op toegankelijkheid. Dat wil zeggen: zorgen dat er voor iedereen iets te doen en te ontdekken valt, ook voor kinderen met een fysieke beperking. Waar mogelijk verlagen we drempels zodat alle natuur- en speelzones bereikbaar zijn voor alle kinderen. Zelfs wie misschien niet kan deelnemen aan de activiteit, kan dan op zijn minst wel in het gezelschap van zijn speelgenootjes vertoeven.

Het eindresultaat is een kinderopvang die de historische waarde van de langgevelhoeve respecteert, maar tegelijk volledig voldoet aan hedendaagse functionele eisen. Door een zorgvuldige balans tussen restauratie en nieuwbouw creëerden we een omgeving waar kinderen kunnen leren, spelen en ontdekken in een context die rijker is dan een standaard nieuwbouw ooit zou kunnen zijn. De zinvolle herbestemming van Hoeve Vermeulen toont hoe erfgoed niet alleen bewaard kan worden als statisch monument, maar juist tot leven komt door het een nieuwe, dynamische functie te geven die de komende generaties verbindt met ons verleden.